بررسی دینکرد ششم

ميراث مكتوب - ایرانیان در دورۀ ساسانی علاقه و دلبستگی فراوانی به سخنان و نوشته هایی با مضامین اخلاقی داشته اند. آگاهی ما از ادبیات اندرزي بیشتر از این دوران است، اما این بدان معنا نیست که آنچه از پیشینیان و دانایان روزگاران باستان نقل شده است، همه به این دوران بازمیگردد. اوستا، خود دربردارندۀ سخنان از نوع اندرز نیز بوده است. بخشهایی از اوستاکه شامل این سخنان بوده، گم شده، اما چکیدۀ آنها به زبان پهلوي، در برخی موارد ساختار اوستایی آنها را به دست میدهد.

اهمیتی که این رشته از ادب در دوران ساسانی داشته، سبب گردیده تا اینگونه سخنان کوتاه و پندآمیز را علاوه بر کتابها، بر صخره هاي عظیم، بناهاي بزرگ، حاشیۀ لباسها و فرشها، کنارۀ سفره ها یا در میان ظروف به جاي نقش و نگار، یا در ضمن نقش و نگار بنويسند.

این همه، و آنچه که در ادبیات فارسی و عربی از آنها بر جاي مانده، نشان از آن دارد که این رشته از ادب در دوران ساسانی رواج بسیار داشته و همین امر سبب شده است که این گونۀ ادب را از ویژگی هاي فرهنگ مشرق به شمار آورند و بر این باور باشند که مردم مشرق، در نظام اجتماعی خود، حکمت و دانایی را در قالب این گونه سخنان پندآمیز فرا میگرفته اند.

مطالب كتاب دینکرد گرچه اساساً مبتنی بر آثار زبانی و فرهنگی ایران باستان، به ویژه منابع بازمانده از دورۀ ساسانی است، اما تدوین نهایی آن در سدۀ سوم هجري (= نهم میلادي) روي داده است و این زمانی است که به سبب تسلط دین جدید و تضعیف دین زردشتی و درهم شکستن نهادهاي دولتی و رسمی مرتبط با آن، خط زبان فارسی میانه که بازتاب دهندۀ این فرهنگ بود، در زیر تسلط زبان دري و خطی که ابهام ها و دشواري هاي خط فارسی میانه را نداشت، کاربرد و اهمیت خود را از دست داده بود.

از این رو موبدان دانشمند زردشتی بر آن شدند تا به منظور دفاع از دین و تعلیم آموزه هاي آن و حفظ سنتها و احکام دین، خط و زبان اصلی خود را که نمودار هویت آنان بود، نگهدارند و از همین رو است که همۀ آثار بازمانده به زبان فارسی میانه در این سده نوشته شده که مطالب آن مبتنی بر آثار مکتوب و احتمالاً شفاهی بازمانده از دورۀ ساسانی بوده و دینکرد مهمترین آنها است.

اندرزهاي کتاب دينكرد ششم نیز زیر همان دو عنوان کلی اندرزهاي عملی یعنی امور دینی و نظري، یعنی امور غیر دینی قرار میگیرند، اما نمی توان فاصله و تمایزي میان این دو
دسته قائل شد، چه از سویی مطالب غیر دینی در ادبیات ایرانی بسیار اندك است و از دیگر سوي بعضی نوشته هاي دینی گاه به مسائل زندگی روزانه نیز پرداخته اند. در میان اندرزهاي عملی، اندرزهاي دینکرد ششم گروه خاص خود را تشکیل میدهد.

گروههاي اندرزي دیگر، چه دینی و چه غیر دینی، ویژگی عامه پسند دارند و به منظور آموزش در سطوح ابتدایی، چه براي جوانان و چه بزرگسالان نوشته شده اند، اما مخاطبان دینکرد، به وضوح، فرهیختگان هستند.

ادبیات اندرزي و دینکرد ششم عنوان مقدمه كتاب بررسي دينكرد ششم و در بخش اول آوانویسی متن پهلوي و یادداشتهاي آوانویسی مورد بررسي قرار گرفته است.
بخش دوم نيز به برگردان فارسی و یادداشتهاي برگردان فارسی اختصاص دارد.
واژه نامه، کتابنامه، نمايه و متن پهلوي دينكرد مدن عناوين بخش سوم كتاب بررسي دينكرد ششم است.

كتاب بررسي دينكرد ششم (مقدمه - آوانويسي - برگردان فارسي - تعليقات -واژه نامه - متن پهلوي) نوشته مهشيد ميرفخرايي در 490 صفحه، شمارگان 500 نسخه، از سوي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي به چاپ رسيده است.


افزودن دیدگاه جدید

Filtered HTML

  • نشانی صفحه‌ها وب و پست الکترونیک بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • تگ‌های HTML مجاز: <a> <em> <strong> <cite> <blockquote> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • نشانی صفحه‌ها وب و پست الکترونیک بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.