ميراث مكتوب - دکتر سید فتح الله مجتبایی مترجم و هندشناس ایرانی ، همزمان با برگزاری بیست و ششمین نمایشگاه کتاب تهران، کتاب «بنگاله در قند پارسی» تازه ترين اثر خود را عرضه کرد. کتاب «بنگاله در قند پارسی» شامل مجموعه مقالات دکتر مجتبایی درباره رابطه فرهنگی ایران و هند است.
دکتر مجتبایی مهمان روز هفتم غرفه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بود. وی درباره مضامین کتاب به خبرنگار « دبا» (دایره المعارف بزرگ اسلامی)می گوید: «کتاب بنگاله در قند پارسی گزیده ای است از مقالات من در 50 سال اخیر که به رابطه ایران و هند می پردازد. چند مقاله این کتاب پیش از این نیز در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی چاپ شده است.»
در این کتاب می توان مطالبی درباره چگونگی ظهور اسلام در هند، ایران و هند در دوره ساسانی، افلاطون و نظام طبقاتی هند و ایران، ترجمه کتاب کلیله و دمنه، حضور آن در ادبیات ایران و مشاهیر ایران و هند خواند. این کتاب همچنین به داستانهایی پرداخته است که خواستگاه هندی و شهرت جهانی دارند و آنها را در فرهنگ هندی بررسی کرده است مثل داستان معروف «فیل در تاریکخانه».
دکتر مجتبایی درباره انتخاب عنوان کتاب نیز می گوید «حافظ شعری دارد که می گوید: شکر شکن شوند همه طوطیان هند زین قند پارسی که به بنگاله رود. قند پارسی همان شعر فارسی است که به هند می رود و به قول حافظ تاثیر زیادی در فرهنگ هند دارد. وقتی من از بنگاله در قند پارسی صحبت می کنم درواقع می خواهم تاثیر فرهنگ هند در ایران را بررسی کنم یعنی همان تاثیری که حافظ از آن صحبت می کند را اینبار به صورت بلعکس در فرهنگ ایرانی بررسی کنم.»
کتاب «بنگاله در قتد پارسی» توسط انتشارات سخن منتشر شده است که جلد دوم آن نیز قرار است منتشر شود. این کتاب با قیمت 25 هزار تومان و 480 صفحه در بیست و ششمین نمایشگاه کتاب عرضه می شود که علاقه مندان می توانند با تخفیف نمایشگاه، کتاب را با قیمت 20 هزار تومان تهیه کنند.
دکتر فتح الله مجتبایی عضو هیئت علمی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.او در آذر سال 1306 در تهران به دنیا آمد.وی مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان فراگرفت، و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان‌های اراک به پایان رساند.
در سال 1332 از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی درجه لیسانس گرفت، و از آن سال تا 1338 در دبیرستان‌های اراک و تهران و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبان‌های خارجی اشتغال داشت.
در سال 1339 از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روش‌های جدید تألیف کتاب‌های درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در آمریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتاب‌های درسی در ادبیات برای دبیرستان‌ها شد.
در سال 1341 به وابستگی فرهنگی ایران در پاکستان و مدیریت خانه‌های فرهنگی ایران در شهر لاهور منصوب شد، و تا سال 1344 در آنجا به خدمات فرهنگی و تحقیق در فرهنگ اسلامی- ایرانی شبه قاره مشغول بود.
در پائیز 1344 به دعوت دانشگاه هاروارد به آمریکا سفر کرد و تا سال 1350 در آن دانشگاه به تحصیل در رشته فرهنگ و تاریخ ادیان و زبان‌های باستانی ایران و هند اشتغال داشت و به اخذ درجه فوق لیسانس در تاریخ تطبیقی ادیان و دکتری در تاریخ ادیان و فلسفه‌های ایران و هند نائل گردید.
دکتر مجتبایی چون زمینه اصلی تحقیقات و تحصیلاتش موضوعات مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران و هند بود، در این مدت دوبار به کشور هند سفر کرد و برای آشنایی با روش‌های سنتی تفسیر متون هندویی و نیز مشاهده احوال و سازمان‌های دینی زرتشتیان هند چند گاهی در بنارس و دهلی و بمبئی به مطالعه و بررسی پرداخت.
وی در سال 1350 به ایران بازگشت. مدتی در کالج دماوند به تدریس ادبیات فارسی و در گروه فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس حکمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشکده الهیات و معارف اسلامی انتقال یافت و در گروه ادیان و عرفان تطبیقی به خدمت پرداخت.
در سال1353به رایزنی فرهنگی ایران در هند مأمور شد و تا پائیز 1356 در آن کشور به خدمات مربوط به مطالعه و تحقیق در روابط فکری و فرهنگی مسلمانان و هندوان در شبه‌قاره اشتغال داشت و در این زمینه تألیفاتی نیز به صورت کتاب و مقاله منتشر کرد.
پس از پایان مأموریت و بازگشت به کشور همچنان در دانشکده الهیات و معارف اسلامی به تدریس ادامه داد و چند دوره مدیریت گروه ادیان و عرفان آن دانشکده را برعهده داشت.
وی در همان گروه به تدریس تاریخ ادیان، روش‌شناسی و عرفان تطبیقی اشتغال دارد و در طول دوران خدمات فرهنگی خود نزدیک به 200 عنوان کتاب و مقاله و شعر و نقد کتاب به صورت تألیف و ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر کرده است.
منبع: دايره المعارف بزرگ اسلامي