ميراث مكتوب - نجوم و ابزار نجومي در دوران بعد از اسلام به دليل وجود ضرورت ها و نيازهاي مختلف در زندگي مسلمانان نظير آگاهي از زمان طلوع و غروب خورشيد جهت اقامه نماز و نيز مسائل جغرافيايي و به ويژه دريانوردي و پديده طالع بيني، سعد و نحس بودن روزها، شب ها و ساعات مختلف، به يكي از مهم ترين پديده هاي علمي تبديل شد.
در اين ميان هنرمندان فلزكار ايراني آن روزگار كه خود جزئي از جامعه بودند از اهميت و جايگاه نجوم و مسائل نجومي غافل نماندند و سعي كردند تا مفاهيم و مضامين نجومي را به عنوان تزئينات، در كنار توليد آثار نجومي همچون انواع اسطرلاب ها(تخت، كروي) و ساعت آفتابي، بر روي آثار فلزي بازتاب دهند. اين پژوهش ضمن بررسي نجوم و ابزارهاي نجومي، هنر فلزكاري سلجوقي و مكتب فلزكاري خراسان و به ويژه هرات، موضوع تزئين و انواع آن را درآثار فلزي دوره سلجوقي پي گرفته و با بررسي مفاهيم نجومي همچون صور فلكي، منطقه البروج و برج هاي دوازده گانه بر روي آبريز برنجي دوره سلجوقي ساخت هرات، كوشيده جايگاه نجوم و موضوعات وابسته به آن را بر سطح آثار فلزي اين دوره معرفي و اثبات نمايد. سئوال مطرح اين است كه آيا نجوم و مفاهيم نجومي به-عنوان نقش و تزئين، بر سطح آثار فلزي دوره سلجوقي به كار رفته است؟ شيوه مطالعه اين مقاله نوع توصيفي – تحليلي بوده و به صورت كتابخانه اي و ميداني(جست وجو در موزه) نگاشته شده است.

متن كامل مقاله «تحليل و بررسي مفاهيم نجومي به عنوان شكل و صورتزئيني آثار فلزي دوره سلجوقي مطالعه موردي:آبريز برنجي»
نوشته محمد افروغ و دكتر عليرضا نوروزي طلب را كه در سال هفتم، شماره 21 فصلنامه نگره به چاپ رسيده است را در فايل پايين مشاهده كنيد.