ميراث مكتوب - يكي از بزرگان دوره تيموري معين الدين محمد زمجي اسفزاري هروي، منشي، شاعر، خوشنويس و مورخ مشهور است، كه از او آثاري برجسته به جا مانده است. از تاليفات اين نويسنده دوره تيموري تنها كتاب روضات الجنات في اوصاف مدينه هرات به چاپ رسيده و ساير آثار او در غبار زمان به دست فراموشي سپرده شده است. از آثار شايان توجه او «ترسل» است.
اين اثر مشتمل برمقدمه، چهار منشا و يك خاتمه است و از جمله آثاري است كه از همان زمان تاليف و در عصر خود مولف به شهرت و قبول عام رسيده، در ابتداي اثر نويسنده باختصار به بيان مباني و موازين نظري ترسل و كتابت مي پردازد و در ادامه نامه هايي را كه در طول دوران دبيري اش از جانب سلطان حسين بايقرا به رشته تحرير در آورده، مي آورد. انواع گوناگوني از نامه هاي رسمي و غير رسمي در اثر آمده كه مي توان به گونه هاي زير اشاره نمود: امثله، مناشير، فرمان ها، نشان ها، سلطانيات، اخوانيات، عرضه داشت ها، اجوبه و.... اسفزاري كوشيده كه اثر وي هم جامع مكتوبات عصر تيموري باشد و هم اينكه نمونه و الگويي براي كاتبان به دست دهد و شايد به همين علت باشد كه «ترسل» از قبول عام برخوردار شده است. سبك اثر فني و مصنوع است و ساختارهاي مكاتيب «ترسل» شباهت بسياري به ساختارهاي رايج در ميان ساير مترسلان دوره تيموري و پيش از او دارد، جز آنكه برخي نمونه مكتوبات مانند كتابه، وقفنامه، مقدمه نويسي، قبر نوشته، تسليت نامه، اسئله و... در اين اثر به چشم مي آيد كه باعث شده اين اثر صرفاً در برگيرنده مكاتيب حكومتي چون نشان ها، منشورها و سلطانيات نباشد؛ چيزي كه در ميان آثار معاصران اسفزاري چندان مسبوق به سابقه نيست. نگارندگان مقاله حاضر برآنند تا ضمن معرفي محتوايي اثر اسفزاري، به بيان نظرات او در باب كتابت و دبيري و بررسي ويژگي هاي ساختاري اثر بپردازند.

مقاله «ترسل اسفزاري» را كه به كوشش محمود مدبري، محمدرضا صرفي، محمدصادق بصيري و سيدامير جهادي در سال چهارم، شماره 3 مجله متن شناسي ادب فارسي به چاپ رسيده است را در فايل پايين مطالعه كنيد.