ميراث مكتوب - نظامي گنجوي، در نگرشي غالب، بيشتر به شاعري تغزلي و پيرو مكتب غنايي شهرت يافته است اما واكاوي دقيق آثار وي حقيقتي ديگرگونه از سيماي واقعي نظامي براي انسان امروزي بازگو مي كند كه همانا ساحت خردورزانه و تعليمي او و سخن پردازي هنرمندانه و پرشگرد او در پروردن معني و خلق شعر حكمي و انساني است. توجه به پيوند هنرمندانه صورت كلام او با معاني بلند و در نتيجه فربگي كلام حكيمانه اش، تصويري جامع الاطراف از نظامي به نمايش مي گذارد كه تك ساحتي و يكسونگري ذهني را از او بازمي دارد. از اين روست كه عموم آموزه هاي وي جنبه هاي جهاني به خود گرفته و پيامي نو براي انسان امروز به ارمغان آورده است. اين پژوهش بر آن است كه جنبه هاي جهاني و پيامهاي انساني شعر نظامي را با تاكيد بر مخزن الاسرار بررسي نمايد.
روش پژوهش در اين نوشتار، توصيفي- تحليلي با تكيه بر رهيافت هرمنوتيك است كه با استقصا درآثار نظامي، بويژه مخزن الاسرار و به روش اسنادي صورت گرفته است. از نتايج كاربست اين رهيافت علمي و تتبع در آثار يادشده برمي آيد كه از نظر اين شاعر بزرگ، توجه به خويشتن شناسي و تامل در ساحتهاي بيكران وجود آدمي، راهكاري اساسي براي رهايي از قيد و بندهايي است كه مخل آرامش فكري و روحي انسان است. از اين رو، اهميت دادن به مكانت و كرامت انسان در گردونه هستي و نفي خشونت و دعوت به نيكي و صلح، از محورهاي عمده پيامهاي نظامي است و تاويلات ويژه و نگـاه وي به جهـان با رويكرد ي فرازماني و فرامكاني، حكايت از جهاني بودن پيامهاي او دارند.
متن كامل مقاله «پيام هاي انساني نظامي براي دغدغه هاي انسان معاصر» نوشته دكتر حسينعلي قبادي، مريم صادقي و ناصر نيكوبخت را كه در شماره 25، فصلنامه كاوش نامه زبان و ادبيات فارسي به چاپ رسيده است را در فايل پايين مطالعه كنيد.