ميراث مكتوب - محسنات بديعي يا آرايه هاي بلاغي ابزار هايي اند كه ادبا با به كارگيري آن ها به آرايش زبان خود مي پردازند. اين آرايه ها همزاد زبان نيستند ولي زاده زمان و محيطي اند كه زبان در آن رشد و نمو مي كند و به بالندگي مي رسد. با توجه به قرابت هاي موجود ميان زبان فارسي و عربي و با استناد به شواهد موجود مي توان گفت اكثر قريب به اتفاق آرايه هاي عربي در زبان فارسي هم به كار رفته اند. كاربرد اين آرايه ها در زبان فارسي به گونه هاي زير است:
الف) كاربرد آرايه با همان اسم و بدون هيچ تغيير در نحوه به كارگيري؛ ب) كاربرد آرايه با اسمي كه در عربي كم تر به آن شهرت دارد؛ پ) كاربرد آرايه با اسمي كه در زبان عربي به آن مشهور نيست؛ ت) كاربرد آرايه با اسمي جديد يا اسمي كه ترجمه شده نام عربي آن است؛ ث) كاربرد آرايه با تفاوت اندك در نحوه به كارگيري؛ ج) كاربرد آرايه با شيوه اي كاملاً متفاوت. همچنين در اين بررسي مشخص شد كه برخي از آرايه هاي عربي در زبان فارسي كاربرد ندارند.
در زبان فارسي به آرايه هايي اشاره شده است كه فارسي زبانان آن را از زبان هاي ديگر گرفته اند و در كتاب هاي قديم عربي كه در اين علم نوشته شده اند نيامده است. مولفان جديد نيز كم تر به بديع و نوآوري هاي اين علم پرداخته اند.
در بررسي نمونه ها به تداخل موضوعي علم معاني و بيان با اين علم پي مي بريم؛ به نحوي كه در هر دو زبان مسائل علوم مذكور گاه وارد آرايه هاي بديعي شده اند.
اين مقاله در نهايت اثبات مي كند كه بديع اولين بار به صورت علمي مستقل در زبان عربي بررسي شد و فارسي زبانان از نمونه هاي عربي الگو گرفتند.
آنچه در بالا مطالعه كرديد بخشي از مقاله «نحوه به كارگيري آرايه هاي ادبي عربي در زبان فارسي» نوشته صغرا فلاحتي است كه در پژوهش نامه انتقادي متون و برنامه هاي علوم انساني شماره 25، پاييز و زمستان 1391 به چاپ رسيده است.
متن كامل اين مقاله را مي توانيد در فايل پايين مطالعه كنيد.