ميراث مكتوب - متن حاضر براساس قدیمی‌ ترین نسخه‌ در دسترس از این داستان به تاریخ 1199 هجری قمری برابر با 1163 هجری شمسی، موجود در کتابخانه مجلس گردآوری شده است.
قصه‌ نوش‌آفرین گوهرتاج از قصه‌های عامیانه کوتاه است که گویا از آغاز مکتوب شده است اما نویسنده ناشناس آن با طرز بیان قصه های نقالان و بن مایه‌های اینگونه داستان‌ها نیک آشنا بوده و قصه خود را به سبک آثار نقالان نوشته است.
این قصه یکی از قصه‌هایی است که به خصوص در زمان قاجار بسیار محبوبیت داشته است، نویسنده آن همچون زمان تألیف آن نامشخص است. احمد منزوی در فهرست نسخه های خطی فارسی (جلد 5، صفحه 3751، ش 40664) قدیمی‌ترین نسخه‌ی دستنویس این قصه را به تاریخ 1079 قمری مطابق با 1036 شمسی ضبط کرده است. متأسفانه این نسخه در حال حاضر در دسترس نیست. اگر تاریخ مذکور واقعی باشد این قصه در طول فرمانروایی شاه سلیمان صفوی یعنی در دومین سده حکومت صفویان در ایران نوشته شده و به احتمال زیاد کمی پیش از این تاریخ تألیف شده است. قدیمی ‌ترین نسخه‌ دست‌نویسی که برای چاپ متن حاضر از آن استفاده شده است، نسخه‌ای است محفوظ در کتابخانه‌ مجلس شورای اسلامی که به دست کاتبی مشخص به نام اسدالله بن عبدالرحیم شیروانی نوشته شده است.
تاریخ این نسخه 11 ذیحجه سال 1199 قمری مطابق با 1163 شمسی ثبت گردیده که تقریباً برابر با یک قرن و نیم پس از قدیمی ترین نسخه است.
قصه نوش‌آفرین گوهرتاج نمونه‌ای از داستان‌های مردم پسند و سرگرم کننده در زمان گذشته است. این قصه همچون قصه‌های حسین کرد شبستری و یا رموز حمزه پیشینه‌ی تاریخی ندارد. نوش‌آفرین گوهرتاج بیشتر نمونه‌ای از یک قصه ساختگی محسوب می‌شود؛ چنانکه قصه امیرارسلان با چنین خصوصیتی سا‌ل‌ها بعد توسط نقیب‌الممالک، نقّال‌باشی ناصرالدین شاه‌ قاجار، آفریده شد. شخصیتی که قصه نام او را گرفته است، یعنی شاهزاده خانم نو‌ش‌آفرین،‌ در شهر دمشق به دنیا می‌آید و قهرمان اصلی به نام شاهزاده سلطان ابراهیم اهل چین است. با این وجود فضای قصه کمابیش در یک دنیای غیرواقعی باقی می‌ماند.
این قصه از مجموعه‌ متن ‌های پیشینه‌ داستانی شامل متن داستان‌های کهن فارسی است که به سرپرستی ایرج افشار و مهران افشاری آغاز شد و اکنون زیرنظر مهران افشاری ادامه می‌یابد. فهرست مطالب کتاب به این قرار است:

معرفی شخصیت‌های نوش‌آفرین

متن نوش‌آفرین

فهرست‌ها شامل:

اشعار

نام کسان

نام جای‌ها

فهرست لغات و ترکیبات

متن حاضر براساس قدیمی‌ترین نسخه‌ی در دسترس از این فهست به تاریخ 1199 ه.ق برابر با 1163 ه.ش تهیه شده است. استاد حائری در فهرست کتابخانه مجلس شورای اسلامی (جلد اول، ص 1563، ش 3595 ) ویژگی‌های ظاهری این نسخه را چنین تشریح کرده است:
نسخه‌ای است به خط نستعلیق به قلم اسدالله بن عبدالرحیم شیروانی مورخ 1199 ه.ق آغاز نسخه افتادگی دارد. نسخه دارای نُه تصویر زیبا و رنگ آمیزی شده است. صفحات مجدول به قلم لاجوردی، سیاه،‌ آب طلا و شنگرف است و کمند کنار برگها وصّالی شده است. بعضی صفحات آب دیده و روی برخی وصّالی‌ها نو نویسی شده.
قصه نوش‌آفرین گوهرتاج به کوشش پروفسور دکتر اولریش مارزلف در 210 صفحه توسط انتشارات به‌نگار در سال جاری منتشر شده است.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی