ميراث مكتوب - در اثري ادبي - هنري تا نوشته ساختار منطقي مستحكمي نداشته باشد، اجزاي اثر جايگاه ويـژه خود را نيافته و چنان كه بايد به زيبايي و تاثير دست نمي يابند و در نهايت به شكل ايده آل هنري راه پيدا نمي كند. اوج شگرف و شگفت آفرينش اثر هنري تلفيق و آميختگي پيامها و ساختارهاست كه شكل را مي آفرينند. نظامي در خمسه از زباني پخته، پيراسته و آراسته كه خاص شاهكارهاي بزرگ ادبي است، به نحو شايسته بهره برده است، هر هنرمندي چكيده فكر و ذوق و نبوغ خود را با كيفيتي خاص از تركيب اجزاي مواد متشكل آن هنر عرضه مي كند و خميرمايه هنر شاعر واژگان زبان است. شيوايي و دلنشيني گفتار هر شاعر هنرمند به مهارت در گزينش و چينش واژه ها و چگونگي تركيب و آرايش آنها بستگي دارد و در وراي تركيب واژه هاست كه هاله اي براي ايجاد معاني، تعبيرات و مضمون آفريني پديد مي آيد. نظامي در مثنويهاي خود ضمن استفاده از ذخائر زبان خاص شعر به كاربرد زبان رايج مردم­ علاقمند بوده و از سوي ديگر در خلق و آفرينش تعبيرهاي جديد و تركيبات واژگان نظير خنده ناك، ابرناك، آبناك، غم و شادي نگار، داوريگه، بختور، سگ زباني، دهل زباني، رايگان گرد، فكرت انگيز، گلاب انگيز كه موجب گسترش دامنه معاني و مفاهيم گرديده، سهم ارزشمندي دارد. در اين مقاله ويژگيهاي برجسته زباني نظامي از قبيل واژه گزيني، تركيب سازي، وصف، تكرار، امثال و حكم و برخي ويژگيهاي سبكي دستوري نظير تبديل، حذف، تاكيد و ... مورد بررسي قرار گرفته است.

آنچه در بالا آمده است بخشي از مقاله «زبانه اي از زبان نظامي» نوشته دكتر حيدرعلي دهمرده است كه در شماره 1 پياپي 8 مجله فنون ادبي به چاپ رسيده است.
براي مطالعه متن كامل اين مقاله بر روي گزينه دريافت كليك كنيد.