ميراث مكتوب - اهميت جايگاه مذهبي و اجتماعي سادات علوي در جهان اسلام و ايران باعث گشته است تا طيف وسيعي از مناسبات و جنبش هاي اجتماعي در جهان مزبور حول محور ايشان صورت پذيرد. گذشته از نقش بارز مدارس و مساجد جامع در تمركز حيات فكري و مذهبي شهرها، ارادت به سادات و مزارات ايشان به عنوان نماد برجسته اي از علايق و عواطف مذهبي مردم، گونه ديگري از نهادهاي ديني را در حيات مدني جوامع اسلامي يعني مزار امامزادگان رقم زده است. اين مسأله خود تأثير بسزائي در شكل گيري شاخة مهمي از ادبيات اسلامي مشتمل بر كتب انساب و مزارات داشته است.
محمد بن علي بن عبيدالله بن احمد شعراني بن علي عُريضي بن امام جعفر صادق (ع) كه در افواه مردم يزد مشهور به امامزاده جعفر است، بزرگترين امامزادة يزد به شمار مي رود. صحیفه جعفری جزئي از يك مجموعة خطّي متعلّق به كتابخانة مجلس شوراي اسلامي به شمارة 8867 است. اين نسخه در ابعاد 4/12× 8/18 و شامل 37 جزء متفاوت در قالب 152 برگ مي باشد. نسخة مذكور مجموعة اوراق و رسايل پراكنده اي با كتابت هاي مختلف مربوط به سده هاي دهم تا سيزدهم هجري بوده كه به صورت يك جلد كتاب خطّي صحافي شده و در سال 1344 هجري شمسي توسط كتابخانه مجلس از مرحوم سيد محمد مشكوة ابتياع شده است.
این رساله در روزگار شاه طهماسب صفوي ( 930 – 984 ق) به سال 962 توسط شخصي از سادات نوربخش به نام محمد بن ناصرالحقّ بن سعد الحقّ بن محمد حسيني كاظمي تأليف شده است. از احوال مصنّف صحيفة جعفري اطلاع روشني در دست نيست. جز اين كه با توجه به نامش از سادات نوربخش بوده است.
صحيفة جعفري در قالب پنج صحيفه تدوين شده است كه نسخة حاضر تنها دربردارندة مقدمه و بخشي از صحيفه اول است. مصنّف در مقدمة خويش ضمن اذعان به انعكاس احوال امامزاده جعفر و مزار وي در تاريخ يزد جعفري در روزگار شاهرخ تيموري در سال 845 ، عدم نگارش اخبار عمارات و تعميراتي كه پس از تاريخ مزبور براي مزار اين امامزاده صورت پذيرفته را خاطر نشان ساخته است. خاصه آن كه بنا بر اظهار وي مزار امامزاده پس از چندي پريشاني و بي ساماني به يمن توجهات مخدوم او شاه نعمت الله يزدي شاهد نهايت رونق و آباداني بوده است. در واقع صاحب رساله اين مسأله را انگيزه اصلي خويش از تأليف صحيفة جعفري قلمداد كرده است تا دامنه توسعه مزار امامزاده و الحاق اجزاي جديد بدان را بعد از تأليف تاريخ يزد جعفري در اواسط سدة نهم تا زمان خود در اواسط سده دهم نشان دهد. بنا بر گفتۀ مصحح صحيفة جعفري بعد از تاريخ يزد جعفري و تاريخ جديد يزد احمد كاتب، قديم ترين اثر شناخته شده اي است كه ناظر بر جزئي از احوال تاريخي يزد است.
متن کامل نوشتار آقای ابوئی مهریزی در خصوص صحیفۀ جعفری را که برگرفته از جلد بیست و یکم کتاب پژوهش های ایرانشناسی (یادواره دکتر محمود افشار یزدی) است، در ادامه می خوانید:






دريافت فايل