ميراث مكتوب - تأمّلی كوتاه در كارنامۀ پژوهش های ادبی در حوزۀ متن شناسی نشان می دهد كه تصحيح و تحقيقِ منظومه های فارسی با موضوعاتِ گوناگونِ پهلوانی، دينی، مذهبی، تاريخی، غنايی، رُمانس و... در مقايسه با متون ديگر اقبال كمتری داشته است. دليل يا دلايلِ اين كم توجّهی هرچه باشد، اين آثار بخش بزرگی از ميراث ادبی فرهنگیِ ايران است كه با اهتمام به تصحيح علمی و چاپ روشمند آنها، بر يافته های زبانی، ادبی، تاريخی، جامعه شناختی و... بسيار افزوده خواهد شد و نمونه هايی نيز كه تا امروز به شيوۀ اصولی منتشر شده اين نكته را ثابت كرده است.
منظومۀ دينی تاريخیِ همايون نامۀ زَجّاجی يكی از اين
آثارِ تقريباً گم نام و مغفول مانده است كه به رغم تفصيل و
قدمتِ آن، سال ها ناشناخته بوده و چنان كه اشاره خواهد شد،
پس از تصحيح و انتشارش نيز هنوز آن گونه كه سزاوار است،
معرّفی نشده و مورد توجّهِ تحقيقی قرار نگرفته است. نام
زجّاجی، سَرايندۀ سدۀ هفتم و منظومۀ بلندش، همايون نامۀ در حدود جست وجوهای نگارنده در تذكره های مهمّ فارسی به ويژه مجموعه های جامع و پر برگی مانند خلاصة الاشعارِ ميرتقی الدين محمّد كاشانی، عرفات العاشقين و عرصات العارفينِ تقی الدين محمّد اوحدی دقايقی بليانی، رياض الشعرایِ واله داغستانی و... نيامده و ظاهراً اشاره به او و منظومه اش مربوط به تحقيقات معاصران است.
يكی از نخستين يادكردهای همايون نامه در كتاب شناسیِ
چ. آ. استوری است كه در دوجا از اثر خويش آن را معرفی و البتّه ناظمش را ناشناس ذكر كرده است: همايون نامه تاريخ عمومی منظوم از سرايندۀ ناشناخته كه به دستور
عطاملك جوينی به روزگار اباقاخان (663 - 680 ه.ق)سروده شده است.
ادامه مقاله «همایون نامه منظومه ای دینی - تاریخی و پیرو شاهنامه از سده هفتم» نگاشته سجاد آيدنلو كه در شماره 76 كتاب ماه ادبيات منتشر شده است با كليك بر روي گزينه دريافت فايل مطالعه كنيد.
..........................................................

نظر کاربر: نوید روشن ضمیر
يكشنبه 7 مهر 1392 - 23:36
نظر کاربر: درود بر شما و آفرینها بر پژوهندگان ارجمند، پیرنیا و آیدنلو! دکتر آیدنلو نوشته اند: «در منابعی چون تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی (استاد سعید نفیسی)، تاریخ ادبیات در ایران (دکتر ذبیح اله صفا) و قلمرو ادبیات حماسی ایران (دکتر حسین رزمجو) هیچ نامی از زجّاجی و همایون نامه نیست». لیک چنان که این کهترین پژوهیده در هر دو کتاب بازپسین (از دکتر صفا و دکتر رزمجو) نام «همایون نامه» چونان حماسه ای تاریخی، اما از سراینده ای ناشناخته در سدۀ دهم اندر پادشاهی همایون، پادشاه گورکانی هند آمده است؛ نگر: قلمرو ادبیات حماسی ایران، حسین رزمجور، پژوهشگاه علوم انسانی، ج 1، رویۀ 212؛ تاریخ ادبیات در ایران، ذبیح اله صفا، 5 / 1 / 576. آیا این نامه که به تاریخ سدۀ دهم یاد شده، همان همایون نامۀ حکیم زجّاجی سدۀ هفتم است؟؟؟ (نیز در تاریخ ادبیات فارسی یان ریپکا، سخن از نامه ای «همایون نامه» نام رفته که ترجمانی «انوار سهیلی» کاشفی سبزواری به ترکی عثمانی، بر دست علی چلبی (سدۀ دهم) است.)




دريافت فايل