ميراث مكتوب - اخیراً، آقای کوروش صفوی، استاد زبانشناسی دانشگاه علّامه طباطبایی، که حقیر سابقۀ ارادتی خدمتشان دارم،
نغمۀ تغییر خط فارسی را دوباره ساز کرده اند؛ نغمه ای که
سال ها بود خاموش بود و ما فکر می کردیم دیگر این اندیشه احیا نخواهد شد. اما ایشان این پیشنهاد را - که در شمارۀ 71«کتاب ماه ادبیات» آمده است - با مقدماتی مفصل، که عمدتاً به اصل مطلب نامربوط است، همراه، و فقط یک دلیل برای آن ذکر کرده اند و آن این است که خط کنونی فارسی فقط صامت ها را ضبط می کند و مصوتها در آن نوشته نمی شوند و بنابراین، به گفتۀ
ايشان «هرقدر که نظام نوشتاریمان را تصحیح کنیم، باز هم این مشکلات باقی می ماند.»
البته ایشا ن فقط همین یک مشکل را گفته اند، و نه مشکلات خط فارسی را.

براي مطالعه ادامه مقاله «درباره تغيير خط فارسي» نوشته دكتر مصطفي ذاكري كه در شماره 79 كتاب ماه ادبيات منتشر شده است بر روي گزينه دريافت فايل كليك كنيد.


.........................................................

نظر کاربر: جلیل نوذری
شنبه 2 آذر 1392 - 19:27

سلام، نوشته ی دکتر صفوی را ندیده ام و نخوانده ام و نمی توانم در مورد مطالب آن چیزی بگویم. اما مانده ام چرا ما ایرانی ها توجه نمی کنیم که فرانسوی ها و انگلیسی ها، با آن همه مشکلی که در خط و نگارش آن ها هست، خواستار تغییر خط شان نیستند. گمان نمی کنم اگر قرار بر دسته بندی مشکلات باشد دردسر اهل این دو زبان با مشکلات نگارشی و خوانشی خط خودشان (لاتین یا رومیایی) کم تر از مشکلات ما باشد. در انگلیسی ترکیب gh در واژه ی enough صدای "ف" می دهد در حالی که در philosophy و fear از دو نویسه ی دیگر برای نمایش این واج استفاده می شود (دست کم سه علامت برای صدای "ف"). همین gh وقتی در واژه ی night به کار می رود خوانده نمی شود. در این زبان، اگر k پیش از n بیاید خوانده نمی شود و اگر s پیش از ti که در حالت عادی مانند sh صدای "ش" می دهد بیاید آن وقت "چ" خوانده می شود! در زبان فرانسه، نویسه ی آخر کلمات خوانده نمی شود مگر آن که واژه ی بعدی با مصوت آغاز شود و خواندن h هم حکایتی دیگر دارد. واژه ی "کلنل" (به معنی سرهنگ) را که در انگلیسی و فرانسه یک سان و به صورت colonel نوشته می شود انگلیسی ها "کرنل" به کسر "ک" و افزودن یک "ر" نانوشته تلفظ می کنند. جالب است که واج "او" در colon را به صورت کشیده می خوانند و وقتی colonial را می خوانند نه تنها "او" کشیده نیست بلکه به همان صورت که نوشته شده می خوانند و دیگر مانند مورد "کلنل" L را "ر" تلفظ نمی کنند. خب، این ها همه مشکلاتی است که دارند. به گمانم بحث تغییر خط در ایران بازتاب یک عقده ی جهان سومی است. با دکتر ذاکری هم عقیده ام که باب کردن این بحث ناشی از یک بعدی بودن برخی مدافعان آن است. اما، با او نیز هم عقیده نیستم که زبان یا خط عربی از آغاز کامل بوده است و یا با کم ترین دست خوردگی از قدیم ترین دوران ها به ما رسیده است. شواهدی که از نوشته های در "قبه الصخره" و متون کهن هست و در جاهایی بر سنگ ها باقی مانده است خطی را به نمایش می گذارد که نویسه هایش بدون نقطه هستند (و امکان چندین خوانش را می دهند) و اعراب گذاری نویسه های آن در مرحله ی دیرتری پدیدار می شود. به عبارت دیگر، کهن ترین نمونه های خط عربی تنها اسکلت حروف الفبایی را دارند، و در دو مرحله ی تاریخی بعدی است که ابتدا نقطه و بعد اعراب معمول می شود




دريافت فايل