ميراث مكتوب - اين كتاب يكي از كمياب ترين گزارش هاي كتبي راجع به راه هاي تجاري زميني در دوره اشكاني با روم است. همان طور كه از عنوان آن بر مي آيد ايزيدور در اين تأليف، جاده امپراتوري اشكاني را كه از شهر زيوگماي فرات به اسكندريه آراخوزيا (رخج) كشيده شده را توصيف مي كند و در اين مسير از نوزده ساتراپ نشين پارتي ياد مي كند. او به دو مسير بازرگاني اشاره مي كند اول راهي كه از انطاكيه شروع شده، در زيوگما ( بريجيك امروزي) از فرات عبور مي كند.
اين راه اصلي به سوي «ادسا»( Edsa) و ارمنستان مي رود. پس از قطع فرات به خط مستقيم ادامه مي يابد تا از خم بزرگ فرات جدا شود. در پايين دست دوباره به فرات مي رسد و آن را تا نياپوليس دنبال مي كند. آن گاه فرات را پشت سر گذاشته و به سلوكيه كنار دجله مي رسد. سپس از ارتفاعات مديا بالا رفته از دروازه هاي كاسپين گذر كرده و در طول دره هاي حاصلخيز به سوي شرق ادامه يافته از خراسان امروزي گذشته و به رود هرات مي رسد. در اينجا به عوض آن كه در سمت مشرق با باكتريا و پامير برود. راه دوم به سوي جنوب انحراف يافته و به درياچه هيلمند و قندهار مي رسد و در اين جاست كه نوشته پايان مي گيرد.
ايزيدور اسامي مكان هايي كه در آن كاروان سراها قرار داشته اند را ذكر مي كند. با آن كه در اين گزارش فقط اسامي كاروان سراها و فاصله ميان آن ها آمده است اما با مطالعه اين مسيرها مي توان درباره روابط شاهنشاهي اشكاني با دولت هاي تابعه و قدرت هاي بيگانه و همسايه، اطلاعاتي به دست آورد.از شواهد موجود در گزارش مي توان تاريخ نوشتن آن را عصر سلطنت آگوستوس و شايد همزمان با مبدأ ميلادي دانست.
اين كتاب اثر جغرافيداني يوناني نويس است در حدود آغاز عصر ميلادي راه هاي شاهنشاهي اشكانيان و شهرهاي آنان و مسافت ميان آنان و مسافت ميان آن ها از انطاكيه تا هند خاصه منزلگاه هاي راه هاي تجاري ايشان. اثر ايسيدور ظاهرا بازمانده اثري بزرگ تر است با نام سفر به دور سرزمين اشكانيان كه از دست رفته است. بعدها نويسندگاني مانند پليني و لوكيانوس از اثر او ياد كرده اند و اين نشان از اهميت آن در همان دوران باستان دارد. اينكه در آن زمان جز او كسي به جغرافياي شهرهاي ايران توجه نكرده و نظير كتاب او از هيچ يك از اعصار تاريخ قبل از اسلام بازنمانده اهميت اين اثر را در عين اختصار در شناخت جغرافياي تاريخي ايران دوچندان مي كند.

..........................................................

نظر کاربر:احسان شواربی
پنجشنبه 7 آذر 1392 - 04:57

این سومین باریست که این اثر به فارسی ترجمه میشود. دفعات قبل متاسفانه کیفیت ترجمه ها پایین بود و ایرادات زیادی در آنها دیده میشد. این بار امیدوارم این طور نباشد و نیاز خوانندگان فارسی زبان به این متن کهن بسیار مهم رفع شود...