ميراث مكتوب - قاضي ابوعلي المحسن بن علي بن محمد تنوخي (384 _ 327 ه. ق/ 994 _ 938 م)، با استفاده از روش «روايت تاريخ به صورت حکايت»، فعاليت هاي اجتماعي مردمان روزگار خود را در چهارچوب شيوه بديع نگارش خود در کتاب نشوار المحاضره و اخبار المذاکره يا جامع التواريخ، نقد و تحليل کرده است.
وجود انگيزه هاي خاص شخصي و موضوع شناسانه و نيز گزارش هاي ارزشمند تاريخي کتاب در ابعاد سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي، اهميت ويژه اي به شيوه نگارش تنوخي در اين کتاب بخشيده است و مخاطب را به خود جذب مي کند.
مهمترين ويژگي روش شناسي تاريخي تنوخي، استفاده از روش اسناد اخبار و به کارگيري اصطلاحاتي است که نشانگر مشاهده مستقيم و رو در روي حوادث و وقايعي است که به رشته تحرير در امده است.
از طرف ديگر تنوخي تلاش کرده است تا درباره صحت و سقم روايت هاي تاريخي نشوار المحاضره، تا حد امکان نظري کارشناسي ارائه کند. علاوه بر اين، وجود سنت هاي منصب قضاوت در خاندان تنوخي و تماس او با اقشار بالا و پايين و متوسط جامعه، به روش نگارش وي رنگ واقع گرايي ويژه اي داده است که در ساير تاليفات اين مورخ نيز ديده مي شود.
در اين مقاله، با روش توصيفي و تحليلي به تبيين اين فرضيه پرداخته خواهد شد که ايا تنوخي از طريق «روايت گري تاريخ در قالب حکايت» توانسته است تاريخ اجتماعي - سياسي دوره خود را به تصوير کشد يا خير؟

متن كامل مقاله «روش شناسي تاريخي تنوخي در تاليف کتاب نشوار المحاضره و اخبار المذاکره» كه در شماره 14 مجله پژوهش هاي تاريخي منتشر شده است در فايل زير بخوانيد.