ميراث مكتوب - آخرین اثر ابن ابی جمهور احسائی با نام «شرح علی الباب الحادی عشر» منتشر شد.

تا کنون چهار شرح از ابن ابی جمهور بر باب حادی عشر شناخته شده است: مفتاح الفکر، معین الفکر، معین المعین، و شرح حاضر.

ظاهراً مفتاح الفکر مفقود شده و نسخه خطی از آن در دست نیست. معین الفکر شرحی است بسیار مختصر، و معین المعین فی اصول الدین (که شرح معین الفکر است) اثری است بسیار مفصل. این دو کتاب نیز به زودی به تحقیق نگارنده منتشر می شود.

اما شرح حاضر را می توان برزخی میان دو شرح مختصر و مبسوط پیشین دانست. شارح در این کتاب، به بررسی تطبیقی اندیشه های کلامی شیعه با دیگر فرق کلامی خصوصاً اشاعره و معتزله، بررسی وجوه ضعف و قوت استدلالات آنان و اثبات رأی امامیه در هر مسأله می پردازد. این شرح را می توان در مقایسه با دو شرح دیگر باب حادی عشر که به تصحیح دکتر مهدی محقق منتشر شده است (النافع یوم الحشر و مفتاح الباب)، اثری مناسب تر برای تدریس کلام اسلامی دانست. چرا که علاوه بر پرهیز از اجمال و اطناب، نقاط مبهم رساله باب حادی عشر را به خوبی تبیین کرده است.

وی این شرح را به درخواست برخی شاگردان خود آغاز کرده و در 25 ذو القعدة 904 هجری در مدینة النبی به اتمام رسانیده است.

این شرح بر اساس چهار نسخه خطی زیر تصحیح شده است:

1و2. نسخه های شماره 6047 و 1115 کتابخانه ملی ملک.

3. نسخه شماره 353 کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.

4. نسخه شماره 695 کتابخانه مدرسه مروی.

همچنین برای تصحیح متن رساله باب حادی عشر، علاوه بر چهار نسخه فوق، از چهار نسخه دیگر که تنها مشتمل بر اصل این رساله بوده استفاده شده است، که عبارتند از:

1و2. نسخه های شماره 1625 و 2247 مرکز احیاء التراث الاسلامی.

3و4. نسخه های شماره 10040 و 4954 کتابخانه مجلس شورای اسلامی.

گفتنی است برای تسهیل در استفاده محققان، متن رساله باب حادی عشر به صورت جداگانه نیز در ابتدای کتاب قرار گرفته است.

این کتاب در سه مجلد، به تصحیح و تحقیق و مقدمه عربی رضا یحیی پور فارمد، به اشراف و مقدمه انگلیسی پروفسور زابینه اشمیتکه، از جانب جمعیة ابن ابی جمهور احسائی و دار المحجة البیضاء در بیروت، به شمارگان 1000 دوره، با شابک 9786144262894 و با قیمت 25 دلار منتشر شده است.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی