ميراث مكتوب - دشواري و غرابت، صفتي است كه از ديرباز ديوان خاقاني بدان موصوف بوده است. بخش قابل توجهي از دشواري هاي اين ديوان، برخاسته از پشتوانه فرهنگي گسترده اي است كه شاعر مضامين، تصاوير و تعابير بديع و گونه گون را بر بنيان آن استوار ساخته است.
طريق غريب خاقاني در سخنوري چنان رقم خورده است كه براي دوري جستن از مستعملات، آگاهي هاي مختلف را با توان هنري خود پيوند مي دهد و سخني پرارج و فاخر مي آفريند. استعداد شگرف سخن آرايي و ظرافت خاقاني در به كارگيري اين پشتوانه سبب مي شود تا سخن او رنگ خشك تعابير علمي و غير ادبي را به خود نگيرد. گزاره هاي پزشكي بخشي از پشتوانه فرهنگي خاقاني است كه وي به طور چشم گيري در سخن آرايي از آن بهره گرفته است. طب با وجود پزشكان بزرگي چون زكرياي رازي، مجوسي اهوازي، ابوعلي سينا، اسماعيل جرجاني و... در دوران حيات شاعر، پيشرفت قابل توجهي داشت. پرورش و دستگيري هاي عمو (كافي الدين عمر) و پسرعمو (وحيدالدين) در اين باب نيز خاقاني را بي نصيب نگذاشته بود.
همچنين محيط ادبي زمان اين شاعر پراطلاع مي طلبيد كه وي فردي عالم و دانشور باشد، خصوصاً كه رقبا و بلكه خصمان برجسته اي چون ابوالعلاء گنجوي و ديگران را در برابر خود مي ديد. رسالت اين جستار، پژوهش در داروهاي حيواني به عنوان گوشه اي از اين گزاره ها است.

متن كامل مقاله «پژوهشي در داروهاي حيواني ديوان خاقاني» نوشته سعيد مهدوي فر را كه در مجله متن شناسي ادب فارسي، سال پنجم، شماره 4، زمستان 1392 منتشر شده است بر روي فايل زير بخوانيد.