ميراث مكتوب - ادب گرانسنگ فارسی آینه ای درخشان برای نمودن آداب، رسوم، باورها و اعتقادات پیشینیان به شمار می رود. متأسفانه کتابی که به طور ویژه به آداب و رسوم متنوع ایرانی در زمان های گذشته بپردازد، در دست نیست و شاید چنان موضوعی
تألیف نشده باشد. آگاهی ما دربارۀ بسیاری از اشارات و باورهای قدما به لطف متون ادبی و شاعران و نویسندگان متقدمی است که به مناسبت های گوناگون و به اغراض مختلف، آن موارد
را در اثر خود گنجانیده اند.

یکی از مباحث شایستۀ بررسی و کاوش، استخراج همان باورهای درست یا غلطی است که در لابه لایِ متون پراکنده شده و شایستۀ گردآوری و تدوین است.

موضوع و دامنۀ این اشارات تنوع بسیاری دارد: باورهایی در حیطۀ طب سنّتی، مسائل نجومی، ویژگی های حیوانات، خواص
احجار کریمه و رسوم و باورهایی از تودۀ مردم.

خوشبختانه برخی از فضلای معاصر اهمیت این کار را دریافته و در این باره به نگارش آثاری دست یازیده اند؛ از جمله کارهای مهم
در این زمینه، می توان به فرهنگ اشارات تألیف استاد دکتر
سیروس شمیسا اشاره کرد. کتاب مذکور حاصل مطالعات چندین سالۀ ایشان است که در نهایت همان یادداشت ها را به عنوان پایان نامۀ دکتری خویش برگزیده و از آن دفاع کرده اند. با مطالعۀ این کتاب می توان به میزان حُسن ذوق و تتبع ستودنی مؤلف دانشمند آن پی برد؛ گرچه بسیاری از باورها و اشاراتی که
در متون نظم و نثر فارسی دیده می شود، در آن ذکر نشده است.

ادامه مقاله «ذیلی بر فرهنگ اشارات» نوشته سهيل ياري گل دره كه در شماره 85 (پياپي 199) ماهنامه كتاب ماه ادبيات منتشر شده است بر روي فايل زير بخوانيد.