ميراث مكتوب - زندگي و زمانه عباس اقبال آشتياني کتابی درباره سهم استاد عباس اقبال آشتیانی در زمينۀ تاريخ و ادبيات ايران است.
استاد اقبال آشتياني در سالهاي 1275 تا 1334 شمسي ميزيست. اين سالها شامل دوراني از انقلاب مشروطه 1285 شمسي تا سالها پس از جنگ جهاني دوم است. او ناظر دوران پرحادثهاي از تاريخ ايران بود. اين دوران شامل جنبش مشروطيت، دو جنگ جهاني، تغيير خاندن حكومتي از قاجار به پهلوي، انتقال قدرت از يك پادشاه قدرتمند خودراي(رضاشاه) به وارثش(محمدرضاشاه) و جنبش مليگرايي مصدق بود. اين رويدادهاي مهم، اقبال را سخت تحت تاثير قرار داد.
اين كتاب در چهار فصل تنظيم شده است. «ايران در نيمه نخست قرن بيستم ميلادي»، «زندگي عباس اقبال»، «آثار عباس اقبال» و «اقبال و يادگار» عناوين چهارگانه اين فصول هستند. كتاب با مقدمهاي شروع مي شود كه به طور كلي به تاريخ روشنفكري ايران و جايگاه اقبال در سنت روشنفكري ايران ميپردازد.
در فصل نخست اين كتاب، عوامل تاثيرگذار بر روند تاريخ ايران در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم ميلادي مرور ميشود.
فصل دوم به زندگي اقبال، سالهاي تاثيرگذار و پربار زندگي او، فعاليتهاي او در ايران و خارج و دوستان و همكارانش كه در بسياري از ايدههاي فكري آن روزگار با او سهيم بودند، اختصاص دارد. در مورد تحولات نظام آموزشي ايران و روزنامهنگاري نيز در اين فصل بحث ميشود.
در فصل سوم اين كتاب سهم اقبال در زمينه تاريخ و ادبيات ايران و تاثير وي در تحول روزنامهنگاري ايران بررسي ميشود؛ چرا كه وي جزو نخستين فردی است كه در ايران براي نوشتن تاريخ به روش علمي مدرن متاثر از مستشرقان تلاش كرد.
در فصل چهارم و نهايي اين كتاب نيز به فعاليت روزنامهنگاري عباس اقبال و تحليل عقايد بارز وي در سرمقالههايش در نشريه «يادگار» ميپردازد. يادگار متعلق به اقبال، نخستين نشريه مهم تاريخي ايران بود كه بين سالهاي 1323 و 1328 منتشر ميشد. در طول اين پنج سال، اقبال اغلب به تنهايي مجلهاش را مينوشت و براي ايرانيان تاريخ و ميراثشان را فاش ميكرد.
در بخشي از اين كتاب درباره ديدگاه اقبال در رابطه با ايران آمده است: «اقبال معتقد بود كه ايران مراحل دشواري را در تاريخ خود پشت سر گذاشته و تباهي بر همه جنبههاي زندگي ايراني سايه افكنده است. او مدعي بود كه همه وجوه زندگي ايراني براي مدتي نزديك به يك قرن و نيم، بر پايهاي نادرست بنا شده و كشور فاقد اصلي درست بوده است كه ساختار ملتي متمدن بر آن استوار شود.»
اندیشه، لیدا: زندگي و زمانه عباس اقبال آشتياني، ترجمۀ جلال الدین افضل، تهران، نامک، 272 صفحه، 1393.
افزودن دیدگاه جدید