میراث مکتوب - وام واژه های مختلف زبان ترکی در کهن ترین متون و نمونه های نظم و نثر فارسی راه یافته است.
دربارۀ لغات و ترکیبهای عربی در مفصلترین و مهمترین منظومۀ بازمانده از سدۀ چهارم، شاهنامة فردوسی، پژوهشهای بسیاری انجام شده است؛ اما هیچ پژوهش مستقلی دربارۀ واژههای ترکی این متن وجود ندارد. در این مقاله برای نخستینبار لغات و نامهای ترکی حماسۀ ملی ایران بر اساس جدیدترین و منقّحترین تصحیح آن، ویرایش دوم متن خالقی مطلق، استخراج و در چند بخش بررسی شده است: الف) واژههای ترکی؛ ب) ترکیبهای ترکی ـ فارسی؛ ج) نامهای خاص؛ د) لغتهای ترکی ابیات دقیقی؛ ه) واژههای نیازمند بررسی بیشتر. بر اساس این تحقیق، ده لغت و شش نام خاص ترکی در ابیات فردوسی و چهار واژه و دو اسم خاص نیز در هزار و پانزده بیت منقول از دقیقی در شاهنامه به کار رفته است. در میان کلمات ترکی شاهنامه بهترتیب، واژههای تُرک، خاقان، تاراج و خدنگ بسامد بیشتری دارد.
متن کامل این مقاله نوشتۀ دکتر سجاد آیدنلو که در مجلۀ متن شناسی ادب فارسی (دوره 9، شماره 2، تابستان 1396) منتشر شده است اینجا بخوانید.
هفتۀ کتاب را فرصتی برای بازنگری و آسیبشناسی تمام جوانب صنعت نشر، تولید و توزیع کتاب قرار دهیم.